Conflict Cruijff vs. RvC Ajax: Tijd voor een mediator?

Van de week kopte NRC.Next als volgt: “Goed gezien Guus! Van Cruijff win je toch niet.” De sportjournalist Frits Abrahams stelt dat Ajax lijdt onder een megalomane Cruijff.

Stel dat diezelfde Johan Cruijff na dit bewogen weekend bij een gerenommeerde mediator aanbelt en vraagt of deze wil bemiddelen in het conflict van Cruijff met de Raad van Commissarissen (RvC) van s’lands bekendste voetbalclub. Zou de mediator het verzoek aannemen? Interessante vraag. Want is dit conflict, volgens de eikpunten voor een succesvolle mediation, geschikt voor bemiddeling? Laten we de criteria voor een mediation even doorlopen.

Laten we de criteria voor een mediation even doorlopen. Ten eerste is de vraag of de partijen op basis van vrijwilligheid aan tafel komen. Is Cruijff een bereidwillig mens en staat hij open voor dit soort interventies? Wellicht is die horde wel te nemen, maar hoe zit dat met de RvC? Een mediation zou publicitair hun machtspositie naar buiten toe kunnen verzwakken. Het zou over kunnen komen dat ze geen sterke bestuurders zijn en niet in staat zijn om deze vertrouwenscrisis intern te regelen. Maar goed, het gaat om Ajax. Het gaat om een van de grootste cultuurinstituten van Nederland. Beide partijen stemmen, wellicht moegestreden, toe. Dan komen we bij de tweede vereiste voor een succesvolle mediation: Vertrouwelijkheid.

Hier gaat de voetbalschoen wederom wringen. Zoals we weten heeft Cruijff uitstekende contacten met de media en we zagen van de week dat hij in staat is om 50 minuten Pauw en Witteman te claimen. Dit lijkt bij voorbaat een verloren race voor de RvC. Maar het gaat om de toekomst van Ajax en beide partijen tekenen gereserveerd de geheimhoudingsverklaring van de mediation overeenkomst. Komen we bij het volgende punt: Escalatie van het conflict.
In welke fase zit het conflict? De wetenschapper Glasl heeft een overzichtelijke conflictescalartieladder gemaakt. Hij stelt dat conflicten in grofweg drie stadia voltrekken: probleem, dan strijd en tenslotte oorlog. Bij de eerste fase is de bereidheid tot praten eigenlijk al verdwenen en hebben partijen alleen oog voor eigen belangen. In de middelste fasen praten we over wantrouwen, coalitievorming van partijen, zwart maken. In de laatste fase is er geen communicatie meer en is men uit op vernietiging van de tegenstander. Terug naar Cruijff vs. RVC. In welke fase zit deze groep? Ze praten wel, lang zelfs, meer dan vijf uur op een zondag, maar er is veel wantrouwen. Er worden mensen zwartgemaakt en opgeofferd. En, niet onbelangrijk, is Johan niet bezig om de RvC kosten wat het kost op te blazen? Puur om te laten zien wie de baas is. Dat brengt ons meteen naar het laatste wegende criterium voor mediation: Machtsbalans.

U mag het zeggen. Wie is de baas van Ajax en is de machtsbalans tussen RvC en Cruijff dusdanig in evenwicht dat een mediator zijn werk kan doen? Mediators stellen dat bij machtsongelijkheid dat de zwakkere partij eerst ‘empowered’ moet worden om een evenwichtige basis voor een bemiddeling te krijgen. De mediator zal dus eerst het zelfvertrouwen van de partijen moeten nivelleren. Geen kleine opgave.

Conclusie: Johan Cruijff heeft door zijn unieke positie in de voetbalwereld een onaantastbare status. Probleem voor de tegenstanders is dat zijn morele en financiële onafhankelijkheid hem tot een ongrijpbare partij maakt. Hij kan namelijk nooit verliezen. Wellicht een beetje schade door gezichtsverlies, maar daar zal hij waarschijnlijk geen nacht minder goed om slapen. Als Cruijff zorgt dat Ajax beter georganiseerd wordt, is hij de grote roerganger van het veranderingsproces geweest. Als het niet lukt, krijgt de RvC de zwarte piet. Kortom: Een mediation tussen Cruijff en RvC is niet mogelijk op basis van waarschijnlijk uitblijven van vrijwilligheid, vertrouwelijkheid en een scheve machtsbalans. Maar wij hadden wel graag bij die mediation aangeschoven.

In welke fase denk jij dat het conflict zich op de escalatieladder bevindt?